Waarom plast mijn kind nog in bed?

Er zijn verschillende manieren om bedplassen te behandelen, zodat het minder invloed heeft op het leven van het kind en zijn ouders. Een eerst stap is zoeken naar de oorzaak van het bedplassen.

De drie belangrijkste oorzaken waarom kinderen nog in bedplassen zijn:

1. Hun blaas is (nog) niet groot genoeg om alle plas die ’s nachts wordt geproduceerd door de nieren op te slaan.
2. Er wordt ’s nachts te veel plas geproduceerd.
3. Het kind wordt niet wakker van het signaal dat de blaas uitzendt als hij vol is.

Andere oorzaken waardoor bedplassen kan ontstaan

Verstopping (obstipatie) : als een kind moeite heeft met poepen, vaak een aantal dagen overslaat voordat hij kan poepen, harde poep heeft of als het poepen pijn doet, kan er spraken zijn van verstopping. De harde poep kan tegen de blaas duwen waardoor er minder ruimte is voor de blaas en er minder plas in kan worden opgeslagen. Hierdoor kan het moeilijk zijn om ’s nachts droog te slapen.

Blaasontsteking (urineweginfectie) : als een kind een blaasontsteking heeft, zijn er vaak ook andere symptomen, zoals pijn bij het plassen en/of buikpijn. Sommige kinderen die normaal overdag en ’s nachts droog zijn, kunnen door een blaasontsteking opeens weer nat zijn. Als u als ouders denkt dat uw kind misschien een blaasontsteking heeft, is het belangrijk urine in te leveren bij de huisarts om dit uit te sluiten.

Suikerziekte (Diabetes type 1) : als een kind suikerziekte (diabetes) heeft zijn er ook andere symptomen. Het kind is vaak moe, verliest gewicht, plast veel vaker dan eerder en heeft veel dorst. Het is belangrijk om met uw kind naar de huisarts te gaan bij deze verschijnselen. De huisarts kan onderzoek doen naar de oorzaak van de klachten.

Geen enkel kind plast expres in bed. Kinderen plassen niet in bed, omdat ze te lui zijn om uit bed te komen om te plassen of om hun ouders te pesten. Kinderen hoeven niet gestraft te worden als hun bed nat is.

Bedplassen heeft een medische oorzaak en is geen gedragsprobleem. Wel is het zo dat bedplassen veel invloed heeft of kan hebben op het zelfvertrouwen en de sociale ontwikkeling van kinderen. Logeerpartijtjes, op kamp gaan, dingen die voor kinderen leuk zijn, zijn dat voor kinderen die in bed plassen vaak niet.

Onbehandeld kan bedplassen ook op volwassen leeftijd nog voorkomen. Bianca Smits, 33 jaar, schreef over haar ervaringen in het boek ‘Natte lakens, droge dromen’, een aangrijpend verhaal over haar onzekerheid, de obstakels die zij moest overwinnen en hoe ze uiteindelijk droog leerde slapen.

Afwachten of hulp zoeken?

Lang is gedacht dat bedplassen iets was wat met de jaren vanzelf verdween. Onbehandeld worden echter niet alle kinderen ’s nachts vanzelf droog. Tegenwoordig is bekend dat bedplassen een complex probleem is waarbij onder andere blaascapaciteit- en werking en de hoeveelheid urine die een kind ’s nachts produceert een rol spelen. De NICE-richtlijn adviseert ouders van kinderen die ouder dan 5 jaar zijn en nog in bed plassen contact te zoeken met de jeugdarts van de GGD of de huisarts. Deze hulpverleners kunnen tips en adviezen geven of doorverwijzen naar bijvoorbeeld een plaspolikliniek. Hier onderzoekt een kinderarts, uroloog of een verpleegkundig specialist de oorzaak van het bedplassen en kan samen met ouders en kind een behandelplan opstellen.

Meestal kan met behandelen en/of trainen worden gewacht tot het kind zeven jaar is, dit omdat de kans dat een jong kind vanzelf droog leert slapen nog groot is. Jongere kinderen vinden het vaak moeilijk om gemotiveerd te blijven en de training vol te houden, daarom is trainen met jonge kinderen vaak minder succesvol.

Tips om droog te leren slapen
Om droog te leren slapen zijn aan aantal dingen belangrijk, hierbij tips om mee te starten:

1. Drink overdag voldoende (8 glazen): Goed verdeeld over de dag, het best is ’s morgens bij het ontbijt 2 glazen, in de pauze 1 glas, tussen de middag 2 glazen, uit school 2 glazen en bij het avond eten 1 glas. Stop 1 uur voor het slapen met drinken. Als je kind nog gaat sporten laat het dan voor het sporten 2 glazen drinken, dit voorkomt dat je kind na het sporten veel dorst heeft.
2. Let op wat je kind drinkt, na de middag liefst geen cola, ice tea, energydrank of melk meer. In deze dranken zitten stofjes die ervoor kunnen zorgen dat de nieren meer urine gaan produceren.
3. Stimuleer je kind elke dag te poepen. Als de darmen goed leeg zijn is er meer plek voor de blaas, belangrijk is dus dat er geen sprake is van verstopping. Als poepen niet zo makkelijk gaat, overleg dan met de huisarts zodat medicijnen kunnen worden voorgeschreven.
4. Stimuleer je kind te gaan plassen voor het slapen. Zodra je kind naar bed gaat laat het altijd plassen, doe nog niet direct een luier aan maar laat het kind nog even lezen of een muziekje luisteren. Laat het kind de wekker zetten op 30 minuten om dan nog een keer uit bed te gaan om te plassen en doe dan pas de luier aan.
5. Laat je kind ook ’s morgens de wekker zetten. Stimuleer je kind zo gauw de wekker gaat uit bed te komen. Niet te blijven liggen maar direct naar het toilet te gaan, de luier af te doen, de luier weg te gooien en te gaan plassen. In het weekend of in de vakantie kan het kind daarnaar weer terug naar bed.

Opeens is het bed weer nat, wat is er aan de hand?

Van secundair bedplassen (secundaire enuresis nocturna) is sprake wanneer een kind of tiener na tenminste 6 maanden ’s nachts droog te zijn geweest weer in bed gaat plassen.

Wat is de oorzaak?
Soms is stress de oorzaak van het opeens weer in bedplassen. Verhuizen, gepest worden op school of ouders die gaan scheiding hebben veel invloed op het leven van een kind.

Ook een blaasontsteking kan een reden zijn waardoor kinderen ’s nachts weer nat worden. In zeldzame gevallen is het in bed plassen een symptoom van diabetes type 1, het kind heeft dan ook andere klachten (veel plassen, veel drinken, moeheid, gewichtsverlies).

Wat is de behandeling?
Als het kind opeens weer in bed gaat plassen is het belangrijk na te gaan wat de oorzaak hiervan kan zijn. De jeugdarts van de GGD of de huisarts kan samen met u kijken wat de oorzaak is. Als de oorzaak bekend is, is de behandeling van secundair bedplassen in principe hetzelfde als van ‘gewoon’ bedplassen.

Plaswekkers

Als de tips om droog te leren slapen niet helpen, is een plaswekker een volgende stap in de behandeling.
Voor veel kinderen die ’s nachts in bed plassen is wakker worden van het signaal van de blaas dat die vol is moeilijk. Kinderen moeten leren op deze signaaltjes te letten terwijl ze slapen, dat kunnen kinderen leren met een plaswekker. Dit lukt het best als het kind zelf gemotiveerd is om droog te leren slapen én als ouders tijd en energie hebben hun kind daarbij te helpen. Kinderen moeten namelijk veel oefenen om te leren wakker worden van het gevoel mijn blaas is vol, ik moet uit bed naar de wc. Ouders zijn als supporters daarbij onmisbaar.

Hoe werkt een plaswekker?
De plaswekker kan gebruikt worden om te leren op te letten terwijl je slaapt. Je leert door de plaswekker sneller wakker te worden van de signalen vanuit je blaas waardoor je uit bed kunt gaan en op de wc kan gaan plassen.

Een plaswekker bestaat uit een zender en een ontvanger. De zender is het broekje en de ontvanger zit in het alarmkastje. Wanneer er een beetje plas in het broekje komt, gaat er een alarm af om je wakker te maken.

Belangrijk om te weten, voor je gaat trainen met een plasweker
Bedplassen kan verschillende oorzaken hebben. Voordat je gaat starten met een plaswekker is het belangrijk dat je weet waarom je in bed plast. Soms speelt bijvoorbeeld obstipatie (minder dan 3 x per week poepen, harde pijnlijke poep) een rol. Het is dus belangrijk dat de oorzaak van het bedplassen behandeld wordt voordat je start met een plaswekker training. Dit maakt de kans op succes zo groot mogelijk!

“Loes 12 jaar: Dit jaar ga ik op brugklaskamp, dat vind ik best spannend zeker omdat ik soms nog in bed plas. Ik ben met mijn moeder bij de huisarts geweest, zij heeft Minrin voorgeschreven, ik heb dit een week lang gebruikt en was elke nacht droog. Heel fijn, nu weet ik zeker dat ik ook op het brugklaskamp droog kan blijven”.

Minrin kan een prima oplossing zijn bij logeerpartijtje of schoolkampen. Minrin kan dus helpen om droog te slapen. Wel is het belangrijk dat je weet dat Minrin je niet leert plassen, uiteindelijk moet je zelf leren wakker worden van het gevoel van een volle blaas.

Medicijnen tegen bedplassen

Als de plaswekker niet helpt, worden er soms medicijnen door de huisarts of specialist voorgeschreven. Minrin Melt (Desmopressine) wordt het meest voorgeschreven. De Minrin Melt neem je in voor je naar bed gaat. De Minrin Melt zorgt ervoor dat de nieren minder urine aanmaken gedurende de nacht, waardoor het makkelijker is om droog te blijven.

De werking van Minrin Melt
De meeste mensen hoeven ’s nachts niet uit bed om te plassen, hun lichaam produceert voldoende anti-diuretisch hormoon (ADH) dat ervoor zorgt dat de nieren ’s nachts minder urine aanmaken dan overdag. Sommige kinderen produceren minder ADH, waardoor hun nieren ook ’s nachts nog veel urine aanmaken. Minrin Melt kan dan helpen omdat het (kunstmatig) de ADH-spiegel in het bloed verhoogt waardoor de urineproductie van de nieren daalt. Doordat er minder urine wordt gemaakt, blijft je ‘s nachts makkelijker droog.

Minrin Melt kan worden voorgeschreven voor schoolkamp of bijvoorbeeld een logeerpartij. Belangrijk is om in de periode ervoor samen met je ouders te kijken of je erop kan vertrouwen dat je droog blijft bij gebruik van Minrin Melt. Is dit niet zo dan kan overlegd worden met de voorschrijver van de Minrin Melt of de dosis verhoogd kan worden. In sommige gevallen gebruiken kinderen in overleg met de voorschrijver en hun ouders langdurig Minrin Melt.

Het gebruik van Minrin Melt
Het is belangrijk dat je overdag tenminste 8 glazen drinkt, goed verdeeld over de dag. Een uur voor het slapen en het innemen van de Minrin Melt moet je stoppen met drinken. Minrin Melt werkt 8 uur lang, na inname is het belangrijk dat je gedurende deze tijd niet drinkt. Sommige kinderen nemen een uur voor ze naar bed gaan de Minrin Melt al in, zodat de urineproductie al omlaag gaat op het moment dat ze naar bed gaan.

Het advies is om na 3 maanden Minrin Melt gebruik een week te stoppen om te kijken of verder gebruik nog noodzakelijk is of dat het lukt om droog te slapen zonder deze medicatie.

Let op!
Als je gewend bent om in de avond of nacht nog veel te drinken kan Minrin Melt niet worden voorgeschreven.

Als je ziek bent, koorts hebt, overgeeft of last hebt van diarree, kan Minrin Melt ook niet gegeven worden.

Logeertips
Logeren, op kamp gaan, het is allemaal best spannend als je nog in bed plast, zeker als je vrienden of vriendinnen niets weten van jouw bedplasprobleem.

Hierbij tips die al veel kinderen hebben geholpen!

1. Bereid je goed voor. Je ouders kunnen helpen. Bespreek bijvoorbeeld of je de logeerouder of kampleiding inlicht en welke luier je het best kunt dragen.
2. Verstop je luier. Als je gebruik maakt van een slaapzak, kun je je luier er van tevoren instoppen. De luier trek je aan als je in je slaapzak gaat liggen (wel thuis even oefenen). ’s Morgens trek je hem ook weer uit in je slaapzak, op een later moment haal je je luier eruit een gooi je hem weg.
3. Weggooizakjes. Handig is om ondoorzichtige (gekleurde) zakjes in je slaapzak te hebben, waar je je natte luier in kan wegstoppen, dit kun je later weggooien.
4. Vertel het aan iemand die je kan helpen. Bespreek met je ouders of je de kampleiding of de logeerouders zult inlichten. Het is fijn als iemand het weet, zodat als je hulp nodig hebt je diegene kunt vragen. Als je het spannend vindt om het zelf te vertellen kun je je ouders vragen dit voor je te doen of het samen te vertellen.
5. Drink genoeg. Sommige kinderen denken dat droog slapen makkelijker is als ze overdag weinig drinken, maar dat is niet zo. Belangrijk is wel om een uur voor het slapen te stoppen met drinken en voor je gaat slapen naar de wc te gaan. Als je moeilijk in slaapt valt kun je ook nog een keer uit bed gaan om te kijken of je nogmaals kunt plassen.
6. Geen paniek. Bedenk van tevoren wat je kunt doen als het toch mis gaat. Een voorbeeld, zet een flesje water naast je bed, gooi het over je deken als je ziet dat je nat bent en zeg dat je per ongeluk je water hebt omgegooid.

Medicatie: als je medicatie gebruikt vergeet dit dan niet om in te nemen. Als de kampleiding of logeerouders op de hoogte zijn van je probleem, kunnen ze je helpen herinneren. Handig is om een tabletje in je broekzak te stoppen, dit kun je dan rustig op de wc innemen als je voor het naar bed gaan gaat plassen.